Odstępstwa od projektu budowlanego
Co do zasady większość inwestycji budowlanych realizowana jest na podstawie projektu budowlanego.Jednakże każdy, kto już budował na
podstawie projektu budowlanego (dom, garaż, sklep) doskonale
wie, że w praktyce dokładna realizacja projektu budowlanego nie jest
wcale taka prosta. Zdarzają się bowiem sytuacje, których nie
przewidziano i inwestor odstępuje od zatwierdzonego projektu, czyli wykonuje roboty budowlane niezgodnie z dokładną treścią projektu.
Rodzi to określone dotkliwe konsekwencje w sensie prawnym,
finansowym i faktycznym. Dlatego przed podjęciem decyzji o wybudowaniu
budynku np. o 50 cm wyższego, niż to wynika z projektu budowlanego, czy
zmianie konta nachylenia dachu warto wiedzieć, kiedy takich odstępstw
można dokonać bez zbędnych formalności i jakie konsekwencje grożą w
przypadku odstępstwa od projektu bez dochowania odpowiednich procedur.
Zatwierdzony projekt budowlany
Zgodnie z obowiązującymi przepisami
obiekt, który faktycznie powstał nie może być inny od tego, na który
inwestor otrzymał pozwolenie. Bardzo często w trakcie jednak inwestycji
dochodzi do wykonania obiektu, który różni się od tego jaki wynika z zatwierdzonego w projektu budowlanego.
Dochodzi wówczas do tzw. zmian istotnych lub nieistotnych.
Uczestnicy procesu budowlanego mają
obowiązek te zmiany w sposób właściwy zakwalifikować, a w przypadku
zamiaru wprowadzenia istotnych odstępstw uzyskać wcześniej stosowne
zgody.
Istotne i nieistotne odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego
Odpowiednia kwalifikacja zmian, czyli
zakwalifikowanie ich jako istotne lub nieistotne nie jest jednak prosta.
Problem z tym mają wszystkie podmioty uczestniczące w procesie
inwestycyjnym – projektanci, kierownicy budowy, urzędnicy nadzoru budowlanego, jak i sądy.
Prawo budowlane uznaje za istotne odstępstwo:
- odstąpienie od projektu zagospodarowania działki/terenu (wyjątkiem od tej zasady będą urządzenia budowlane i obiekty małej architektury);
- zmianę: kubatury, powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji obiektu budowlanego (są wyjątki od tej zasady, o czym niżej);
- brak zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z obiektu budowlanego przez osoby niepełnosprawne;
- zmianę zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego;
- odstąpienie od przepisów planistycznych (miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji wz);
- sytuację, w której zmiana będzie skutkowała obowiązkiem uzyskania lub zmiany uzgodnień lub pozwoleń (wymaganych przy pozwoleniu na budowę lub zgłoszeniu).
Wyjątki od w/w zasad
Prawo przewiduje również wyjątki od w/w
zasad – nie jest zatem istotnym odstąpieniem od zatwierdzonego projektu
budowlanego zmiana wysokości, szerokości, lub długości obiektu
budowlanego, jeżeli odstąpienie łącznie spełnia następujące warunki:
- nie przekracza 2% wysokości, szerokości lub długości obiektu określonego w projekcie budowlanym (z pewnymi wyjątkami dotyczącymi niepełnosprawnych, zmian zamierzonego sposobu użytkowania obiektu i przepisów planistycznych);
- nie zwiększa obszaru oddziaływania obiektu (na działki sąsiednie);
- nie narusza przepisów techniczno-budowlanych.
Pisząc prościej, każde odstępstwo w zakresie:
- projektu zagospodarowania działki lub terenu,
- korzystania z nieruchomości przez osoby niepełnosprawne,
- zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu,
- odstąpienia od przepisów planistycznych (planu miejscowego, decyzji wz),
- czy też wymagających uzyskania (nowych) uzgodnień lub pozwoleń,
winno być traktowane jako istotne
odstępstwo od zatwierdzonego projektu budowlanego, skutkujące
obowiązkiem sporządzenia projektu zamiennego i uzyskania zamiennej
decyzji o pozwoleniu na budowę.
Tak restrykcyjne podejście do problemu
związanego z odstępstwami od zatwierdzonego projektu budowlanego – które
często spotyka się w praktyce – byłoby jednak już nie tylko wypaczeniem
sensu tych przepisów, które należy czytać w połączeniu z innymi normami
Prawa budowlanego, ale prowadziłoby do absurdów. Absurdów, które
powodowałyby dla przykładu uznanie zmiany rzędnych terenu o 3 cm jako
istotne odstępstwo od zatwierdzonego projektu budowlanego.
Wiele orzeczeń sądów administracyjnych
(choć nie wszystkie), które są wydawane na kanwie sporów zaistniałych
między inwestorem a nadzorem budowlanym, podkreśla, że przy ocenie
istotnych odstępstw od zatwierdzonego projektu budowlanego należy brać
pod uwagę przede wszystkim okoliczności sprawy, okoliczności inwestycji,
a zatem sytuację w jakiej doszło do istotnych odstępstw.
W takiej sytuacji proste porównanie
projektu budowlanego z powstałym obiektem i stwierdzenie, że w
określonej sytuacji doszło do istotnych odstępstw od zatwierdzonego
projektu budowlanego, gdyż podwyższono (obniżono) np. rzędną terenu o 3
cm jest działaniem wypaczającym przepisy, które regulują tą kwestię.
Inwestorzy w takich sytuacjach nie wiedzą do końca jak postąpić.
Na istotne odstępstwa (zmiany) niezbędna jest zgoda
Zasada jest taka, że dokonanie istotnych
odstępstw od zatwierdzonego projektu budowlanego musi poprzedzać
uzyskanie pozwolenia zamiennego.
W praktyce będzie się to łączyło z
uzyskaniem decyzji o zmianie pozwolenia na budowę wydanego przez organ
administracji architektoniczno-budowlanej (starostę lub prezydenta).
Procedura uzyskania pozwolenia
zamiennego będzie się toczyła, co do zasady, na podstawie tych samych
przepisów, na podstawie których uzyskano zgodę na inwestycję. Jednakże
dokumenty jakie są niezbędne do wydania decyzji o zmianie pozwolenia na
budowę będą uzależnione od rodzaju zmiany i w zależności od tej zmiany
organ będzie wymagał stosownych dokumentów. Czy będzie to wymagało
przedstawienia pełnej dokumentacji, czy też tylko jej części będzie to
uzależnione od rodzaju zmian.
Przykład:
X chce wybudować budynek o jedną kondygnację wyższy niż zakładał to
zatwierdzony projekt budowlany, w tej sytuacji przed wybudowaniem
dodatkowej kondygnacji X musi uzyskać na to zgodę w postaci pozwolenia
zamiennego (decyzji o zmianie pozwolenia na budowę).
Nieistotne zmiany nie wymagają zgody
Natomiast na roboty, które będą
kwalifikowane jako nieistotne odstępstwa od zatwierdzonego projektu
budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę nie jest wymagana decyzja o zmianie pozwolenia na budowę.
A zatem wszystkie te odstępstwa, które nie są wymienione w katalogu powyżej nie mogą być kwalifikowane jako istotne odstępstwa.
Wskazać należy w tym miejscu częsty
przykład problemu jaki występuje w sporach między inwestorem a nadzorem
budowlanym, tj. dokonanej zmiany w konstrukcji budynku.
Takie spory w kontekście istotnych odstąpień nie powinny mieć miejsca z
uwagi na to, że zmiana konstrukcji budynku nie może być uznana za
istotną.
Inny przykład: Projekt
zagospodarowania działki zakładał, iż urządzenie budowlane jakim jest
np. przydomowa oczyszczalnia ścieków będzie usytuowane od strony
zachodniej, jednakże inwestor zdecydował się na jej usytuowanie od
strony wschodniej. Taka zmiana
nie będzie wymagała pozwolenia zamiennego z uwagi na to, że zmiana
zagospodarowania działki poprzez inne usytuowanie urządzenia budowlanego
niż wskazane jest to w projekcie zagospodarowania działki nie stanowi
istotnej zmiany.
Kto kwalifikuje zmiany jako istotne lub nieistotne
Gdy już dojdzie do sytuacji, w której
będzie należało podjąć decyzję, czy dane odstępstwo będzie istotne lub
nie, to winien ją podjąć projektant. Nie musi to być projektant, który wykonywał realizowany projekt.
Projektant musi zakwalifikować jako
nieistotne określone odstępstwo i dać temu wyraz poprzez zamieszczenie w
projekcie budowlanym odpowiednich informacji – rysunku i opisu –
dotyczących tego odstąpienia.
Pamiętać jednak należy, że kwalifikacja
dokonana przez projektanta nie jest wiążąca dla pracowników nadzoru
budowlanego. W praktyce oznacza to tyle, że jeżeli urzędnik uzna
określone odstępstwo jako istotne (wbrew kwalifikacji projektanta), to
taka sytuacja skutkować będzie wszczęciem postępowania naprawczego –
postępowania przed nadzorem budowlanym, które będzie zmierzało do
zalegalizowania tych robót. Oczywiście takie działania nadzoru
budowlanego mogą być kwestionowane przez inwestora w postępowaniu
odwoławczym.
Przykład: X rozszerzył budynek o
40 cm w stosunku do zatwierdzonego projektu budowlanego, co zostało
zakwalifikowane przez projektanta jako odstępstwo nieistotne i w związku
z tym nie występowano przed podjęciem robót budowlanych o pozwolenie
zamienne. Jednakże w trakcie kontroli nadzór budowlany uznał te
odstępstwa jako istotne, a w konsekwencji wszczął postępowanie naprawcze
zmierzające do legalizacji tych robót.
Konsekwencje błędnego zakwalifikowania odstępstw
Konsekwencje błędnego zakwalifikowania
odstępstw od zatwierdzonego projektu budowlanego są dotkliwe nie tylko
dla inwestora, ale również kierownika budowy i projektanta (którzy narażają się na roszczenia odszkodowawcze inwestora oraz postępowanie dyscyplinarne przed izbą, w której są zrzeszeni).
Jeżeli budowa jeszcze trwa, to nadzór
budowlany stwierdzając prowadzenie robót w warunkach istotnego
odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego wstrzymuje
budowę i nakazuje w określonym terminie sporządzić i przedstawić
projekt budowlany zamienny, uwzględniający istotne zmiany, a w
niektórych sytuacjach wykonanie określonych czynności lub robót
budowlanych w celu doprowadzenia budowy do stanu zgodnego z prawem.
Jeżeli roboty są już zakończone, to nadzór budowlany zobowiązuje
„jedynie” do dostarczenia w/w dokumentów lub wykonania niezbędnych
czynności.
Nadzór budowlany po upływie terminu do sporządzenia dokumentów i ewentualnie wykonania stosownych robót sprawdza, czy został
wykonany obowiązek przedstawienia projektu zamiennego i ewentualnie
wykonania określonych czynności. Jeżeli zobowiązanie zostało wypełnione w
całości, to nadzór budowlany wyda decyzję zatwierdzającą projekt
budowlany zamienny i jednocześnie – jeżeli roboty budowlane były
wstrzymane – wyda pozwolenie na wznowienie robót budowlanych. Jeżeli
budowa została już zakończona, to nadzór budowlany jedynie zatwierdza
projekt budowlany zamienny.
W decyzji zatwierdzającej projekt
budowlany zamienny nakłada się jednocześnie obowiązek uzyskania decyzji o
pozwoleniu na użytkowanie, również w stosunku do obiektów, które
decyzji o pozwoleniu na użytkowanie „w normalnej sytuacji” nie potrzebują (np. w stosunku do domu jednorodzinnego).
Jednakże wyżej opisana procedura to
optymistyczny scenariusz i wersja, w której inwestor godzi się na
przyjętą przez nadzór budowlany kwalifikację prawną wykonanych robót. Po
prostu inwestor chce szybko i bez sporów z nadzorem budowlanym
zalegalizować roboty.
Spór z nadzorem budowlanym w sprawie odstępstw od projektu
Są jednak sytuacje, w których inwestor
(np. wraz ze swoim projektantem i kierownikiem budowy) nie zgadza się z
kwalifikacją prawną wykonanych robót dokonaną przez nadzór budowlany,
który wbrew stanowisku inwestora uznał poszczególne odstępstwa za
istotne. Wówczas sposobem na kwestionowanie rozstrzygnięć nadzoru
budowlanego jest złożenie odwołania do organu wyższej
instancji (jeżeli w pierwszej instancji orzeka powiatowy inspektor
nadzoru budowlanego, to odwołanie składa się do wojewódzkiego inspektora
nadzoru budowlanego).
Jeżeli organy nadzoru budowlanego obu
instancji utrzymają w mocy swoje stanowisko, tj. uznają, że kwalifikacja
prawna wykonanych robót budowlanych jest prawidłowa i słusznie je
zaliczono jako istotne odstępstwa, to inwestor może następnie zaskarżyć
ich rozstrzygnięcia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a następnie
złożyć skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego
przedstawiając argumenty, które miałyby przekonać Sąd
o nieprawidłowej kwalifikacji robót z uwagi na błędną interpretację
przepisów i ewentualnie błędy w ustaleniach faktycznych sprawy.
Zarówno organ wyższej instancji, jak i
Sąd administracyjny może zakwestionować ustalenia powiatowego inspektora
nadzoru budowlanego i uchylić decyzję, w której uznano, że doszło do
istotnych odstępstw od zatwierdzonego projektu budowlanego.
Brak możliwości zalegalizowania istotnych odstępstw
Kwestionowanie ustaleń nadzoru
budowlanego w wyższych instancjach w zakresie kwalifikacji robót
budowlanych powoduje, iż postępowanie naprawcze de facto się nie toczy.
Inną przyczyną nie podjęcia postępowania
naprawczego przez inwestora może być również brak możliwości
zalegalizowania robót wykonanych w warunkach istotnego odstąpienia. Nie
zawsze bowiem da się zalegalizować roboty budowlane, które powstały w
warunkach istotnych odstępstw. Może wynikać to z faktu, iż wykonane
roboty mogą być sprzeczne z przepisami o zagospodarowaniu przestrzennym
lub z przepisami o warunkach technicznych.
Przykład: X wybudował obiekt o
wysokości, która jest sprzeczna z zapisami miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego – plan miejscowy zakłada, że budynek
może mieć maksymalną wysokość 10 m, a powstał budynek o wysokości 12 m.
Przykład: X wybudował obiekt,
który w części (70 cm) zajmuje teren, co do którego X nie legitymuje się
prawem do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
Brak legalizacji = rozbiórka
Po wszczęciu postępowania zmierzającego
do zalegalizowania istotnych odstępstw od projektu budowlanego, nadzór
budowlany wyznacza termin do dostarczenia stosownych dokumentów.
Jeżeli inwestor nie dostarczy w
zakreślonym terminie odpowiednich dokumentów niezbędnych do legalizacji
robót wykonanych z istotnym odstępstwem od zatwierdzonego projektu
budowlanego, to nadzór budowlany ma obowiązek wydać decyzję nakazującą rozbiórkę
obiektu budowlanego lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do
stanu poprzedniego (chyba, że inwestor wcześniej zaskarży do wyższej
instancji rozstrzygnięcie nakładające obowiązek przedłożenia
dokumentów).
Sankcja taka może wydawać się bardzo
restrykcyjna, jednakże w niektórych sytuacjach rozbiórka tych części
obiektu, które zostały wykonane nielegalnie, a następnie uznane za
wykonane w warunkach istotnych odstępstw, może stanowić jedyną drogę do
doprowadzenia obiektu do stanu zgodnego z prawem.
Przykład: X w związku z tym,
że podniósł budynek do 12 m, a miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego zezwala na wznoszenie budynków w danym obszarze do
wysokości 10 m, to co do zasady nie ma innej możliwości jak wykonanie
robót budowlanych polegających na obniżeniu dachu o 2 m.
Pamiętać jednak należy, że nadzór
budowlany może nakazać rozbiórkę jedynie tej części obiektu, która
została wykonana niezgodnie z prawem. Nie może zobowiązywać do rozbiórki
całego obiekt, gdyż doprowadziłoby to do unicestwienia również tych
części obiektu, które zostały wybudowane zgodnie z prawem, a to byłoby
już działanie contra legem.
Inny obiekt od zamierzonego to nie odstępstwo od projektu budowlanego ale budowa innego
Warto pamiętać, że w praktyce zdarzają
się również sytuacje polegające na tym, iż inwestor uzyskał zgodę na
obiekt A, a faktycznie wybudował obiekt B, który niczym nie przypomina
obiektu A. Wówczas postępowanie naprawcze, o którym mowa wyżej nie jest
wszczynane, gdyż może być one prowadzone jedynie w stosunku do obiektów
realizowanych na podstawie zatwierdzonego projektu budowlanego, w
stosunku do którego „jedynie” dokonano odstępstwa od zatwierdzonego
projektu budowlanego.
Jeżeli natomiast doszło do wybudowania
obiektu innego niż zatwierdzony w projekcie budowlanym, a ta „inność”
nie może być zakwalifikowana jako zmiana istotna, to nadzór budowlany
podejmuje wówczas postępowanie związane z klasyczną samowolą budowlaną.
Jest to postępowanie, które różni się zasadniczo od postępowania
naprawczego tym, iż opłaty legalizacyjne
za samowolę budowlaną są znacznie wyższe niż w przypadku postępowania
naprawczego związanego z istotnymi odstępstwami od zatwierdzonego
projektu budowlanego.
Oczywiście w praktyce istnieją spory z
nadzorem budowlanym, w którym momencie dochodzi „jedynie” do istotnego
odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego, a kiedy mamy do
czynienia z budową obiektu, który nie jest tym obiektem, na który
udzielono zgodę.
Przykład: X zgłasza w starostwie
budowę wiaty, a faktycznie powstaje hala produkcyjna, różniąca się od
zgłaszanej wiaty, już nie tylko wymiarami, ale również funkcją.
Przykład: Y uzyskuje zgodę na
budowę domku letniskowego, o wymiarach 50 m 2, a faktycznie buduje dom
jednorodzinny / pensjonat o wymiarach 200 m2.
W takich sytuacjach organy nadzoru budowlanego uznają tego typu odstępstwa jako klasyczną samowolę budowlaną
(obiekt wykonany bez jakichkolwiek zgód), z uwagi na to, że powstały
budynek nie mieści się w kategorii znaczeniowej obiektu, na budowę
którego uzyskano zgodę.
Przedawnienie konsekwencji związanych z istotnym odstępstwem od projektu
Często w mojej praktyce spotykam się z
pytaniem, czy zarzut wykonania robót budowlanych w warunkach istotnych
odstępstw od zatwierdzonego projektu budowlanego się przedawnia.
Inaczej pisząc, czy jest jakiś limit czasowy, w którym nadzór budowlany
nie będzie mógł już „ścigać” odstępstw od zatwierdzonego projektu.
W świetle obowiązujących przepisów prawa wykonanie robót budowlanych z istotnymi odstępstwami od zatwierdzonego projektu budowlanego
nie przedawnia się, co oznacza, iż nawet po kilkunastu, czy
kilkudziesięciu latach od zakończenia robót budowlanych i użytkowaniu
obiektu budowlanego postępowanie związane z odstępstwami od projektu
budowlanego może być prowadzone przed nadzorem budowlanym.
Faktem jest, że w sytuacji uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie
obiektu budowlanego wzniesionego w warunkach istotnych odstępstw
„ściganie” takich naruszeń będzie bardzo trudne z uwagi na to, że
wcześniej należałoby stwierdzić nieważności decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.
Natomiast w sytuacji obiektów, co do
których decyzja o pozwoleniu na użytkowanie nie została wydana, a obiekt
był jedynie odebrany w trybie tzw. milczącej zgody
nadzoru budowlanego, to wówczas postępowanie związane z odstępstwami od
zatwierdzonego projektu budowlanego może być wszczęte w każdej chwili.
Tego typu sprawy „wychodzą” często po
wielu latach w wyniku donosu sąsiada, podejmowania czynności związanych z
rozbudową, czy przebudową budynku lub w wyniku sprzedaży obiektu.
Przykład: Y poinformował
powiatowego inspektora nadzoru budowlanego o tym, iż budynek na
sąsiedniej nieruchomości jest usytuowany zbyt blisko jego działki.
Nadzór budowlany podjął czynności sprawdzające w wyniku, których uznał,
że obiekt wybudowany 13 lat temu został usytuowany w sposób istotnie
odbiegający od projektu, na podstawie którego zrealizowano inwestycję.
Pomimo upływu 13 lat od przystąpienia do użytkowania budynku nadzór
nakazał zalegalizowanie tych zmian i wszczął stosowne postępowanie.
Kary finansowe za odstępstwa od projektu
Trzeba pamiętać również o tym, że jeżeli
odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego zostaną ujawnione
przez nadzór budowlany w trakcie obowiązkowej kontroli, którą
przeprowadza się przed wydaniem pozwolenia na użytkowanie obiektu
budowlanego, to organy nadzoru budowlanego winny wymierzyć również karę finansową za odstępstwa od projektu budowlanego.
Podstawowa stawka kary wynosi 500 zł. A
jej ostateczna wartość będzie uzależniona od współczynnika kategorii
obiektu i współczynnika wielkości obiektu, które zostały dokładnie
określone w załączniku do ustawy Prawo budowlane.
Pamiętać jednak należy, że kara ta może
być wymierzona również za nieistotne odstępstwa od zatwierdzonego
projektu budowlanego, jeżeli nie zostały udokumentowane zgodnie z
obowiązującymi przepisami, tj. jeżeli do projektu nie dołączono
informacji projektanta o odstąpieniu od projektu budowlanego (rysunku i
opisu).
Karę oblicza się za każde odstępstwo, a następnie sumuje.
Uchylenie decyzji o pozwoleniu na budowę
Kolejną ważną konsekwencją wszczęcia
postępowania związanego z istotnym odstępstwem od zatwierdzonego
projektu budowlanego jest uchylenie decyzji o pozwoleniu na budowę
zatwierdzającej projekt budowlany, od którego istotnie odstąpiono.
Uchyla się bowiem pozwolenie na budowę,
na podstawie którego realizuje się inwestycję (to pierwotne), by „nowa”
decyzja o pozwoleniu na budowę zatwierdzająca zmiany dokonane przez
inwestora funkcjonowała samodzielnie. Nie mogą bowiem funkcjonować obok
siebie dwie decyzje o pozwoleniu na budowę.
W praktyce zdarza się czasami tak, że starosta uchyla pierwotną decyzję o pozwoleniu na budowę,
od której istotnie odstąpiono pomimo tego, że rozstrzygnięcie
nakładające na inwestora obowiązek sporządzenia projektu zamiennego nie
stało się jeszcze ostateczne. Może to wynikać z faktu, iż inwestor
kwestionuje (poprzez wniesienie odwołania) rozstrzygnięcie nadzoru
budowlanego w zakresie uznania określonych robót jako wykonywanych
bezprawnie.
Starosta nie może w takiej sytuacji
uchylić decyzji o pozwoleniu na budowę. Dopiero po tym jak decyzja o
uznaniu określonych robót za istotne odstępstwo stanie się ostateczna,
starosta może wdrożyć procedurę związano z uchyleniem pozwolenia na
budowę.
Sądy w sprawie odstępstw od zatwierdzonego projektu budowlanego
Na końcu zaznaczyć należy, że Sądy administracyjne stoją na stanowisku,
iż przy badaniu, czy w określonej sytuacji doszło do odstępstw od
zatwierdzonego projektu budowlanego należy brać pod uwagę wszystkie
okoliczności sprawy, a w szczególności charakter inwestycji.
Błędem jest proste skonfrontowanie realizowanego projektu budowlanego z tym, co faktycznie powstało.
Bez przeprowadzenia bowiem stosownego
postępowania dowodowego polegającego na wnikliwej i wszechstronnej
ocenie wszystkich okoliczności sprawy z uwzględnieniem zasad rządzących
prawem budowlanym (art. 4, art. 5, art. 9 Prawa budowlanego) może dojść
do uznania za istotne odstępstwo robót, które w zasadzie nimi nie są.
Komentarze
Prześlij komentarz